Kategorie
Praktyka wykonawcza

Francuskie formuły zdobnicze na przykładzie suit J.-M. Hotteterre’a i P. D. Philidora

Trzy księgi zawierające 12 suit fletowych Pierre’a Danicana Philidora były publikowane w latach 1717-1718, również w paryskim wydawnictwie Henry’ego Foucaulta. Część tych suit przeznaczona jest na dwa flety bez basso continuo, a część na flet i basso continuo. Niestety – Philidor nie dołączył do swoich suit tabeli ozdobników ani komentarza dotyczącego ich realizacji, a więc – oprócz raczej oczywistego oznaczenia trylu (+), możemy tylko domyślać się, jakie jest znaczenie pozostałych symboli, m. in. na podstawie ich umiejscowienia w tekście nutowym:

Ten symbol, u Hotteterre’a oznaczający przednutkę zstępującą z góry, zwaną coulement, u Philidora należy interpretować raczej jako battement (czyli mordent dolny).

Taka sytuacja to typowa port de voix (czyli przednutkę z dołu) połączona z battement (zgodnie z sugestią Hotteterre’a, że port de voix zwykle łączy się z battement, nawet wtedy, gdy nie jest to oznaczone w nutach).

W suitach Philidora ten symbol oznacza flattement, czyli wibrację palcową, której Hotteterre w ogóle nie zaznaczał w utworach, zadowalając się we wstępie do swoich suit stwierdzeniem, że zwykle wykonuje się ją na długich nutach. Szczegółowe informacje dotyczące techniki wykonania tego ozdobnika zawarte są w rozdziale IX Principes…(1707) Hotteterre’a. Co ciekawe – Philidor jest jedynym kompozytorem utworów fletowych z początku XVIII wieku we Francji, który zaznacza ten ozdobnik w nutach.

Przecinek oznacza najprawdopodobniej, że poprzedzającą go nutę należy „uciąć” i wyraźnie oddzielić od następującego po niej dźwięku.

Pionową kreskę nad dźwiękiem, która w tabeli Hottteterre’a oznaczała battement, w przypadku suit Philidora należy zinterpretować raczej jako krótko artykułowaną nutę, ten symbol występuje rzadko.

P. D. Philidor – fragment pierwszej części z Cinquiéme Suitte (Premier Oeuvre 1717)
P. D. Philidor – Cinquiéme Suitte, część 1, wyk. Magdalena Pilch – flet traverso, Marek Pilch – klawesyn, basso continuo

P. D. Philidor – fragment pierwszej części z Quatriéme Suitte (Premier Oeuvre 1717)