Przednutki i tryle według J. J. Quantza i C. Ph. E. Bacha – Strona 2

Ciekawym przypadkiem realizacji przednutek krótkich są opadające pochody tercjowe jednorodnych wartości rytmicznych wypełnione przednutkami:

J. J. Quantz – zapis i realizacja przednutek krótkich w opadających pochodach tercjowych, realizacja przed miarą (t. 3, 4) jest zdaniem Quantza właściwa, realizacja na miarę (t.5, 6) jest dla niego błędna

C. Ph. E. Bach – zapis i realizacja przednutek w opadających pochodach tercjowych w wolnej części

J. J. Quantz w takiej sytuacji zaleca jednoznacznie realizację taką, jak w taktach 3 i 4 jego przykładu, a więc jako przednutki krótkie grane przed miarą; kompozytor powołuje się przy tym na autorytet muzyków francuskich, którzy jego zdaniem tak właśnie realizują przednutki w opadających pochodach tercjowych, nie zaburzając dzięki temu przebiegu głównej melodii. Wykonanie takich przednutek jako krótkich, granych na miarę (5 i 6 takt przykładu Quantza), jest jego zdaniem błędne, natomiast – według C. Ph. E. Bacha, nie uznającego przednutek granych przed miarą – byłoby właściwe. Ten ostatni rozróżnia dodatkowo sytuację realizacji takich przednutek w wolnych tempach, nakazując grać je w takich przypadkach na miarę, ale łagodniej i szerzej, podobnie do rytmu triolowego. Co może zrobić muzyk postawiony przez takim wyborem interpretacji? Moim zdaniem – w przypadku wykonywania utworów Quantza trzeba grać krótko przed miarą, w przypadku utworów C. Ph. E. Bacha – krótko (ale nie zbyt krótko w wolnych częściach) i na miarę. W przypadku twórczości innych kompozytorów – należy rozstrzygnąć, kierując się własnym „dobrym smakiem”.

Innym szczególnym przypadkiem jest przednutka dodana do ósemki stojącej przed dwoma szesnastkami (lub analogicznie ćwierćnuty przed dwoma ósemkami, szesnastki przed dwoma trzydziestodwójkami, półnuty przed dwoma ćwierćnutami):

C. Ph. E. Bach – krótka przednutka przed ósemką, po której następują dwie szesnastki

J. J. Quantz (*Solfeggi*), krótka przednutka w przedostatnim takcie przykładu b², z komentarza kompozytora wynika, że ma być zagrania „całkiem krótko” podczas gdy akcent przypada na ósemkę a²

Zalecane jest krótkie wykonanie takiej przednutki (według Quantza przed miarą, według C. Ph. E . Bacha oczywiście na miarę). Pod koniec XVIII wieku ta zasada stopniowo popadła w zapomnienie, o czym świadczą wypowiedź D. G. Türka z jego Klavierschule (1789) – „w takich i podobnych figurach (…)niektórzy teoretycy wymagają krótkich przednutek (…)Jednak nie jestem przekonany, aby ta zasada obowiązywała ogólnie i w każdym przypadku” (tłum. własne).

C. Ph. E. Bach w swoim Versuch…wyszczególnia więcej przykładów sytuacji, w których przednutka powinna być wykonywana krótko (zawsze jednak, jego zdaniem, na miarę). Jednym z tych przypadków jest sytuacja, w której melodia wznosi się o sekundę w górę i opada z powrotem do nuty wyjściowej:

C. Ph. E. Bach – przykład zastosowania przednutki krótkiej w ruchu sekundowym wznoszącym i opadającym

C. Ph. E. Bach – początek *Sonaty a-moll Wq 132*, w takim przypadku – kierując się wskazówkami kompozytora – należy zagrać krótką przednutkę na miarę; sytuację ułatwia fakt, że C. Ph. E. Bach zazwyczaj notuje krótkie przednutki symbolem szesnastki

C. Ph. E. Bach – zestawienie sytuacji, w których zawsze należy grać krótkie przednutki (niezależnie od tego, czy zostały one zanotowane jako szesnastki, ósemki, czy też trzydziestodwójki). Wynika, z niego, że typowe miejsca występowania krótkich przednutek (oprócz już omówionych powyżej) to m.in.: powtórzenia dźwięku leżącego na tej samej wysokości, triole, synkopy, opadające pary lub dłuższe pochody takich samych wartości rytmicznych

Quantz na końcu zestawienia przykładów przednutek w Tabeli VI Versuch… umieszcza krótkie solo zatytułowane Moderato (więcej informacji na temat tego przykładu znajduje się w dziale zatytułowanym „J. J. Quantz – sztuka ozdabiania w stylu francuskim i włoskim czyli Moderato i Adagio (1752)”. Cytuję ten przykład również tutaj, ale w innym ujęciu – jako praktyczne zestawienie różnych typów przednutek i sposobu ich realizacji według wskazówek Quantza. Zagranie tego przykładu można potraktować jako „sprawdzian” ze znajomości reguł Quantza dotyczących realizacji przednutek:

J. J. Quantz *Moderato* z *Versuch…*w pierwszej linii wersja oryginalna, w drugiej linii realizacja przednutek według reguł Quantza, zostały tutaj także uwzględnione rozwiązania tryli; gdybyśmy chcieli zagrać przednutki zgodnie z regułami C. Ph. E. Bacha, to realizacja przednutek długich byłaby identyczna, natomiast wszystkie przednutki krótkie, rozpisane tutaj jako trzydziestodwójki lub sześćdziesięcioczwórki „przed miarą” powinny być grane „na miarę”. Pionowe kreseczki umieszczone w drugiej linii przed przednutkami stanowiącymi powtórzenie poprzedniego dźwięku oznaczają, że początek takiej przednutki należy szczególnie starannie wyartykułować, lekko skracając poprzedzającą nutę, żeby uniknąć efektu „sklejenia” obu dźwięków. Małe symbole crescendo i diminuendo umieszczone pod przednutkami długimi przypominają o tym, że przednutka długa wraz z następującą po niej nutą główną powinny tworzyć dynamiczny kształt *messa di voce*, przy czym narastająca dynamicznie, dysonująca przednutka jest niejako ważniejsza od wygasającej, konsonującej nuty głównej

J. J. Quantz Moderato, wyk. Magdalena Pilch